Цөмийн эрчим хүчийг ашиглах талаар “Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал”, “Монгол Улсын төрөөс цацраг идэвхт ашигт малтмал болон цөмийн энергийн салбарт баримтлах бодлого”-д туссан байдаг. Мөн Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт “Ураны нөөцийг түшиглэн атомын цахилгаан станц барих бодлого хэрэгжүүлж, суурь судалгааг хийнэ..” гэж туссан.
Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд Засгийн газрын 2022 оны хуралдаанаар цөмийн эрчим хүчний асуудлыг хэлэлцэн “цөмийн эрчим хүчний эх үүсвэрийг Монгол Улсад ашиглах суурь судалгааны ажлыг эхлүүлж, цаашид бодлогын ямар чиглэл баримтлах талаар санал боловсруулах” зорилгоор ажлын хэсэг байгуулж ажилуулсан. Ажлын хэсэг ОУАЭА-аас гаргасан “Цөмийн эрчим хүчний дэд бүтцийг хөгжүүлэх зөвлөмж”-ийн дагуу цөмийн эрчим хүчийг ашиглахад шийдвэрлэвэл зохих дэд бүтцийн үндсэн 19 асуудлын хүрээнд 60 орчим сэдвийн нарийвчилсан судалгааны ажил хийх шаардлагатайг тогтоосон.
ОУАЭА-ийн Техникийн хамтын ажиллагааны хүрээнд 2024-2025 онд “Цөмийн эрчим хүчийг ашиглах боломжийг үнэлэх болон цөмийн болон цацрагийн аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх” үндэсний төслийг хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд тус төслийн хүрээнд энэ оны 10 дугаар сард ОУАЭА-ийн экспертүүд ирж сургалт явуулж, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлсэн, мөн 12 ба 1 дүгээр сард дараагийн 2 сургалтыг зохион байгуулна. 2022 онд дэвшүүлсэн Atoms4NetZero санаачлагынхаа хүрээнд цөмийн эрчим хүчийг ашиглахыг зорьж буй гишүүн орнуудынхаа хүчин чармайлтыг дэмжиж, тогтвортой эрчим хүчний төлөвлөлтийн чадавхийг хөгжүүлэхэд аналитик арга хэрэгсэл, туршлагаа хуваалцаж байгаагийн нэгэн жишээ нь энэхүү арга хэмжээ юм.
Семинарын Онцлох Үйл Явдлууд
1-р өдөр:
- Нээлтийн Үг:Уулзалт нь ОУАЭА-ийн Владимир Артисюкын нээлтийн үгээр эхэлсэн бөгөөд SMR-ийн цөмийн энергийн ирээдүйд чухал ач холбогдолтойг онцолсон.
- Монгол Улсад Цөмийн Энергийн Дэмжлэг:ЦЭК-ийн Цөмийн Технологийн Хэлтсийн дарга М. Чадраабал Монгол Улсад цөмийн энергийн сорилт, боломжуудын талаар ярилцсан.
- Цөмийн Боловсролын Систем:МУИС-ийн Цөмийн Физикийн Судалгааны Төвийн төлөөлөгчид Монгол Улсын цөмийн боловсролын системийн талаар танилцуулсан.
- Дэлхийн Цөмийн Энергийн Байдал:Владимир Артисюк дэлхийн цөмийн энергийн өнөөгийн байдлын талаар тоймлон танилцуулсан.
- SMR Технологи:SMR технологийн сүүлийн үеийн дэвшил, инновацийн талаар дэлгэрэнгүй хичээлүүд зохион байгуулагдсан.
2-р өдөр:
- Эдийн Засгийн Шинжилгээ:Олон улсын эксперт Федор Веселов цөмийн цахилгаан станцуудын эдийн засгийн талаар, өндөр хүчин чадалтай ректорууд болон SMR-уудыг харьцуулан танилцуулсан.
- ОУАЭА-ийн Дэмжлэг:ОУАЭА-ийн гишүүн орнуудад цөмийн энергийн үйл ажиллагаанд үзүүлэх дэмжлэгийн талаар Владимир Артисюк ярилцсан.
- SMR Цөмийн Загварын Судалгаа:МУИС-ийн Инженер, Технологийн Сургуулиас Монгол Улсад жижиг хүчин чадалтай ректоруудын цөмийн загварын судалгааны талаар танилцуулсан.
- Аюулгүй Байдал ба Дэд Бүтэц:SMR-ийн аюулгүй байдлын асуудлууд, цөмийн дэд бүтцийн шаардлагууд, ОУАЭА-ийн аюулгүй ажиллагааг хангах үүргийн талаар хичээлүүд зохион байгуулагдсан.
- Олон Улсын Виртуал Танилцуулгууд:ОУАЭА-ийн хэд хэдэн хэсгээс цөмийн дэд бүтэц (Сет Дебрах), аюулгүй байдлын асуудлууд (Винченцо Тибери), аюулгүй байдлын асуудлууд (Алваро Ацеведо Запата) болон INPRO (Каролинн Шерер) талаар виртуал танилцуулгууд хийгдсэн.
Уулзалт нь М.Чадраабал болон В.Артисюкын хаалтын үгээр өндөрлөсөн. Энэхүү арга хэмжээ нь Монгол Улсын цөмийн энергийн шийдлүүдийг судлахад чухал алхам болж, ЦЭК, МУИС-ЦФСТ болон ОУАЭА-ийн хамтын ажиллагааг харуулж буй юм. Эдгээр үйл явдлууд нь Монгол Улсын тогтвортой, найдвартай эрчим хүчний эх үүсвэрийг судлах, олон улсын стандарттай нийцүүлэн, нүүрстөрөгчийн ялгарлыг бууруулах дэлхийн хүчин чармайлтад хувь нэмэр оруулах амлалтыг харуулж байна.
