М
УИС-ийг 2020 онхүртэл хөгжүүлэх стратеги төлөвлөгөөний хүрээнд “Судалгааны их сургуулийн бодлого, тулгамдсан асуудлууд” сэдэвт хурлыг МУИС-ийн Эрдэм шинжилгээ, инновацийн хэлтэс, Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хэлтсээс өнгөрсөн баасан гарагт зохион байгуулсан юм. Хурлын талаар МУИС-ийн Эрдэм шинжилгээ, инновацийн асуудал эрхэлсэн дэд захирал Ч.Ганзоригоос тодрууллаа.
Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Өнөөдрийн хурлаар хэлэлцэж байгаа гол асуудал юу вэ?
– Өнөөдрийн энэ хурал нь МУИС судалгааны их сургууль болж байгаатай холбогдуулан судалгааны их сургууль болоход тулгамдаж байгаа асуудлуудын талаар хурал зохион байгуулж байна. Судалгааны их сургуулийн бодлого, хэрэгжүүлэх хөтөлбөр, судалгааны санхүүжилт, менежмент, судалгааны үйл ажиллагаа, үр дүнг үнэлэх тогтолцоо, профессорын багийн тогтолцоог бүрдүүлэх, төгсөлтийн дараахи сургуулийн тогтолцоог боловсронгуй болгох зэрэг асуудлаар илтгэлүүдийг хэлэлцүүлж байна. Энэ нь МУИС-ийн стратеги төлөвлөгөөтэй холбоотой, судалгааны их сургууль болох бодлогын асуудал юм.
МУИС судалгааны их сургууль болох энэ ажил эхлээд хэр хугацаа өнгөрч байна вэ?
Ерөнхийдөө бол МУИС-ийн хэмжээнд нийт 40-өөд профессорын бүрэлдэхүүнтэй 3 ажлын баг жил гаруй хугацаанд ажиллаж байна. МУИС сургалтын их сургуулиас судалгааны их сургууль болох гэж байгаатай холбоотойгоор бүтэц зохион байгуулалт, удирдлагад өөрчлөлт хийх шаардлагатай байгаа. Үүнд үндсэн тулгуур асуудлууд нь түрүү миний хэлсэн дээрхи сэдвүүд юм. Өнөөдрийн хэлэлцүүлэгт ажлын албаны дарга нар илтгэл тавьж багш нар болон холбогдох газрын хүмүүс санал бодлоо солилцоод хэлэлцүүлэг нилээн үр дүнтэй болж байна. МУИС бол монгол улсдаа үндэсний их сургууль. Тэгэхээр бид үндэсний хэмжээнд хамгийн зөв хувилбар загварыг гаргахын тулд олон нийтээр хэлэлцүүлж байгаа юм.
Сая ШУТИС-ийн проректор илтгэл тавьлаа. Хурлаас харахад маш өргөн хүрээтэй болж байх шиг байна?
– Тийм. МУИС, ШУТИС хоёр бол ялангуяа шинжлэх ухаан, технологийн салбар, өндөр технологийн салбарт монголын тэргүүлэх 2 их сургууль шүү дээ. Ерөнхийдөө ижил төстэй. ШУТИС бол МУИС-аас мэдээллийн салбараар салбарлан гарсан ийм сургууль.Тиймээс энэ талд нягт хамтын ажиллагаатай, цаашид улам өргөжүүлэх хүсэлтэй байгаа. Өнөөдрийн хуралд бид ШУТИС-ийн Эрдэм шинжилгээ, технологийн проректор доктор, профессор Б.Очирбатыг урьж ШУТИС-ийн одоогийн эрдэм шинжилгээний байдал, төлөвлөгөө ямар байгаа талаар мэдээллийг сонслоо. Мөн Шинжлэх ухааны академи, БСШУЯ, Үндэсний хөгжил шинэтгэлийн хороо, ХААИС, бусад төрийн бус байгууллага зэрэг их сургуультай холбоотой байгууллагуудын хүмүүсийг урьсан. Нийт 100 гаруй хүн өнөөдрийн хуралд оролцож байна.
Өнөөдрийн хурлаас хамгийн түрүүнд харах үр дүн юу вэ?
– Судалгааны их сургуулийн бодлого мөн МУИС судалгааны их сургууль болохтой холбогдсон асуудлуудыг өнөөдөр хэлэлцээд, үүний үр дүнд бол 2012 оноос эхлээд МУИС дээр профессорын багийн тогтолцоогоор ажиллах эхний ажлууд хэрэгжиж эхэлнэ. Мөн төгсөлтийн дараах сургууль буюу магист докторын сургуулийн тогтолцооны ажлууд мөн энэ оноос эхэлнэ. Профессорын судалгааны ажлын үр дүнг үнэлэх ажлын талаар өнгөрсөн жилээс 1 жилийн хугацаанд МУИС нилээдгүй ажлыг хийсэн.
Жишээ дурьдвал?
– Нэг жишээ хэлэхэд Томсон ройтерс гээд олон улсад нэр хүндтэй эрдэм шинжилгээний байгууллагын web of knowledge мэдээллийн дата баазыг МУИС нэг жилийн гэрээгээр худалдаж аваад ашиглаж байгаа. Энэ үндсэн дээр зөвхөн МУИС төдийгүй улсын хэмжээнд гадаадад чиглэгдсэн эрдэм шинжилгээний ажлын үнэлгээг 10 – 20 жилээр шийдэх бололцоотой. Эндээс хийсэн судалгааны үр дүнгээс харахад олон улсад хэвлэгдсэн монголын нийт эрдэм шинжилгээний бүтээлийн 30 орчим хувийг МУИС дангаараа хийж байгаа. МУИС бол судалгааны салбарт ШУА-ын дараа орж байгаа том их сургууль. Тэгэхээр яах аргагүй судалгааны талд манлайлж байгаа. Үүндээрээ тулгуурлаад бид ирэх 2015 – 20 он хүртэл хөгжүүлэх стратеги төлөвлөгөөндөө судалгааны их сургууль болох эрхэм зорилтыг тавиад ажиллаж байна.
Судалгааны сургууль байгуулах ажил одоогоор ямар шатанд явж байна гэж ойлгож болох вэ?
– Энэхүү зорилго зорилтыг хэрэгжүүлэхийн тулд бид нар профессорыг хэрхэн судалгааны түвшинд хүргэх үү мөн одооны суралцаж байгаа бакалаврын оюутнуудыг яаж чанарын өндөр түвшинд гаргах уу, тэдгээрийг магистр докторт элсэн орох хүсэл эрмэлзлэлийг нь өндөр болгохын тулд магистр докторыг сургах тогтолцоог их сургуульд 1-рт бүрдүүлэх ажлын хэсэг ажиллаад, дүнгээ гаргаад дууслаа. Одоо бол МУИС-ийн эрдмийн зөвлөлөөр асуудлыг оруулж хэлэлцүүлээд 2012-2013 оны хичээлийн жилд эхний судалдааны сургуулиуд байгуулагдах, профессорууд болон судлаач оюутнуудыг үнэлэх үнэлгээний тогтолцоо ерөнхийдөө эрхзүйн хувьд ажлын хэсгүүд дүгнэлтээ гаргаад хэрэгжүүлэхэд боллоо гэж хэлж болохоор байна.
Сургалтын их сургуулиас судалгааны их сургуульд шилжих гол шалтгаан нь юу юм бэ?
– Яагаад гэхээр ер нь сургалтын сургуулийн дараагийн их сургууль нь бол судалгааны их сургууль байдаг. Судалгааны их сургууль гэдэг бол зөвхөн Их сургуулийн зорилгоос гадна нийгмийн хэрэгцээ байгаа юм. Яагаад гэхээр өнөөдөр бакалаврын мэргэжилтэй хүмүүс нийгэмд хэрэгцээтэй хэдий ч түүнээс илүү магистр төгссөн, доктор төгссөн, судалгаанд сурилсан сургалт мөн тодорхой дадлагад мэргэжсэн ийм чадварлаг боловсон хүчин, мэргэжилтэн хэрэгцээтэй байгаа. Засгийн газраас ч тэр хувийн хэвшлээс ч тэр захиалга ирж байна. Ийм учраас Их сургууль хуучнаараа яваад байх ерөнхийдөө бололцоо алга. Өмнөх 70 жилийн турш МУИС болоод бусад төрийн өмчит их сургуулиуд бакалаврын түвшний оюутнуудыг бэлтгэхэд тулгуурлаж ирсэн. Тэгвэл одоо олон улсын их сургуулиудын хандлага, нийгмийн эрэлт хэрэгцээ мөн одоо суралцаж байгаа залуучууд зөвхөн бакалварын боловсролоос гадна магистр докторын зэрэгтэй нилээн ахисан түвшний боловсролыг олж авахын тулд зайлшгүй их сургуулиудыг шахаж шаардаж эхэлж байна. Тийм учраас МУИС өнгөрсөн жилээс сургалтад суурилсан сургуулиас магистр докторт суурилсан судалгааны сургуульд шилжих хандлага руу орж эхлээд байгаа юм. Энэ ч утгаараа МУИС-ийн үндсэн гол зорилт байгаа юм. МУИС-ийн эрхэм зорилго бол үндэсний загвар судалгааны их сургууль болох зорилтыг тавьж байна.
Өнөөдрийн хурлын ач холбогдол болоод дараагийн хийгдэх ажлын талаар товч танилцуулвал?
– Судалгааны их сургуульд шилжихэд хамгийн чухал нь профессоруудын багаар ажиллах тогтолцоог бүрдүүлэх шаардлагатай. Хоёрдугаарт магистрант докторантуудын суралцах төгсөлтийн дараах сургалтын эрхзүйн орчин түүний бүтэц зохион байгуулалтын асуудлыг хэлэлцэж байгаагаараа нилээн чухал ач холбогдолтой. МУИС-ийн хэмжээнд анх удаа ийм том хэлэлцүүлэг хийгдэж байна. Энэний дараа яах вэ гэхээр МУИС-ийн захиргааны зөвлөл, эрдмийн зөвлөлөөр ороод асуудлууд шийдэгдэнэ. Эрдмийн зөвлөлөөр орохоос өмнө МУИС-ийн багш нар хэлэлцүүлэг явуулна. Энэ асуудал бол нийт багш нарын эрх ашгийг нилээд хөндөж байгаа болохоор МУИС-ийн багш, судлаач нар энэ хэлэлцүүлэгт идэвхитэй оролцох байх аа. Энэхүү асуудлаар сонирхсон мэдээллийг бид МУИС-ийн web-ээр дамжуулан хүргэнэ.
