“МУИС-д хичээл дүйцүүлэх журам”-ыг шинэчлэн баталсантай холбогдуулан Хөтөлбөр, чанарын баталгаажуулалтын хэлтсийн дарга Н.Пүрэвцогттой ярилцлаа.
“МУИС-д хичээл дүйцүүлэх журам”-д оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг Захиргааны зөвлөл хэлэлцэж журмыг шинэчлэн баталсан байна. Тус журмаар зохицуулах харилцаанаас яриагаа эхэлье.
“МУИС-д хичээл дүйцүүлэх журам” нь анх 2019 оны 12 дугаар сарын 18-нд батлагдсан байдаг бөгөөд МУИС-д явагдах хичээлийн дүйцүүлэлттэй холбоотой олон төрлийн харилцааг зохицуулах зорилго бүхий журам юм. Энэ журамд дотоодын дээд боловсролын сургалтын байгууллагуудад судалсан хичээлийн дүйцүүлэлт буюу хичээлийн агуулга, суралцахуйн үр дүн, багц цаг, үнэлгээний дүйцүүлэлт, хөрвүүлэлтийн зарчим, аргачлалаас гадна МУИС-ийн багц цаг, үнэлгээг олон улсын ялгаатай багц цаг, үнэлгээнд хэрхэн хөрвүүлэх тухай Европын холбооны Эрасмус плас PAWER төслийн үр дүнд боловсруулсан аргачлалуудыг тусгаж өгсөн. Тухайлбал, Монголын багц цаг болон Европын ECTS багц цагийн харьцаа нь 1:2 хэмжээтэй байна гэж энэ журмаар тодорхойлж өгснөөрөө онцлог давуу талтай. Мөн гадаадын 40 гаруй улсын ялгаатай дүнгийн шатлалыг МУИС-ийн дүнгийн шатлал руу хэрхэн хөвүүлэх тухай шилжүүлэлтийн аргачлалуудыг зааж өгсөн журам анх батлагдаж байсан. Энэхүү журмыг 2021 оны 12 дугаар сарын 2-ны өдөр шинэчлэн батлууллаа. Энэ журмыг өөрчлөх хэд хэдэн шалтгаан байсан. Нэгдүгээрт, БШУЯ-аас “Дээд боловсролын зэрэг олгох сургалтад багц цагийг хэрэглэх, дүйцүүлэх, суралцагчдын мэдлэг чадвар, хандлагыг үнэлэхэд баримтлах үлгэрчилсэн журам” батлагдсан. Энэ журам нь улсын хэмжээнд баримтлах журам. Энэ журам дээр багц цагтай холбоотой ойлголтууд, хичээл дүйцүүлэлт, багц цаг, дүнгийн шатлал, хөрвүүлэлттэй холбоотой ойлголтуудыг тусгаж өгсөн тул энэ журамтай МУИС-ийн өөрийн журмыг нийцүүлэх шаардлага бий болсон юм. Хоёрдугаарт, хичээл дүйцүүлэхтэй холбоотой маш олон төрлийн харилцаануудыг дэлгэрүүлэн нэмж тусгах шаардлага үүсээд байсан. Эдгээр үндэслэлүүдэд тулгуурлан холбогдох нэгжийн саналуудыг тусган Захиргааны зөвлөлөөр хэлэлцүүлэн батлуулсан.
Журамд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт, шинэ зохицуулалтуудыг тодруулъя?
Хичээл дүйцүүлэх маш олон төрлийн харилцаа бий. Тухайлбал, бидний сайн мэдэх буюу хамгийн өргөн хэрэглэгддэг нь суралцагч шилжин суралцах тохиолдол. Үүнээс гадна оюутан солилцоогоор гадаадын их, дээд сургуульд суралцаад ирэх, хамтарсан хөтөлбөрөөр суралцах, хичээл солилцооны гэрээ бүхий өөр их сургуульд хичээл судлаад ирэх, дараагийн түвшний хөтөлбөрт эсвэл ижил түвшний хөтөлбөрт элсэн суралцах, бэлтгэл хөтөлбөрөөс эсвэл иргэний статусаар суралцаад МУИС-д элсэн суралцах, МУИС-ийн захирлын тушаалаар хасагдсан хүн эргэж элсэн суралцах, хосоор суралцах, БЭЛАС-аас элсэн суралцах, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн шалгалтын оноотой оюутны хичээлийг дүйцүүлэх, хэлний олон улсын сертификаттай оюутны хичээлийг ямар тохиолдолд дүйцүүлж болох тухай харилцаануудыг тус тусад нь ангилж, дэлгэрүүлж тусгаж өгсөн. Дүн дүйцүүлэх аргачлал, олон улсад багц цаг хөрвүүлэх аргачлалын тухайд өөрчлөлт ороогүй, үндсэн зарчим хэвээрээ байгаа. Дээр дурдсан олон төрлийн харилцаанд баримтлах зарчим, хичээл дүйцүүлэх тухай ойлголт, тодорхойлолт, нийтлэг шаардлагыг тус бүрд нь бүлэглэн дэлгэрэнгүй тусгаж өгсөн. Тухайлбал, хоёр хичээл дүйцнэ гэдгийг ямар нөхцөлүүдээр тодорхойлох вэ гэвэл, агуулга буюу суралцахуйн үр дүнгийн 80-аас багагүй хувийн давхцалтай байх ёстой, багц цагийн зөрүүгүй байх ёстой /0,5 хувь бага тохиолдолд зөвшөөрнө/, өмнөх МУИС-ийн хичээл нь залгамж холбоогүй байх, холбоотой бол түүнийг үзсэн байхыг шаардана. Мэдлэг хуучирна гэдэг утгаар төгссөнөөс хойш 6 жилээс хэтрээгүй байх гэсэн шаардлага тавигдана. Онцлох ёстой нэг шаардлага бол бакалаврын хөтөлбөр рүү хичээл дүйцүүлэх гэж байгаа тохиолдолд бакалаврын хөтөлбөрийн ерөнхий суурь болон мэргэжлийн суурийн хичээлүүдийг дүйцүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл мэргэжлийн хичээлүүдийг дүйцүүлэхгүй. Магистрын түвшинд ерөнхий суурь болон мэргэжлийн багц, докторын түвшинд мэргэжлийн багцын хичээлүүдээс дүйцүүлж болно. Түүнчлэн хаанаас МУИС-д ирж, хичээл дүйцүүлж байна вэ гэдгээс хамаарч шаардлагууд өөрчлөгдөх талаар тусгасан. Тухайлбал, МУИС-ийн оюутны тухайд дурдсан шаардлагууд буюу ерөнхий болон мэргэжлийн суурийн хичээлүүдийг дүйцүүлэхэд багцын хязгаарлалтууд тавигдахгүй. Харин бусад дотоодын их, дээд сургуулиудаас ирж буй бол хязгаарлалт тавигдана. Дэлхийн шилдэг их, дээд сургуулиудаас ирж буй бол зарим шаардлагууд уян хатан зохицуулалттай байхаар тусгаж өглөө.
Журамд тусгасан онцлог зохицуулалтуудын талаар дэлгэрүүлж өгөөч?
Журмын үзэл баримтлал бол МУИС-ийн өөрийн оюутан, төгсөгчдийг дэмжих чиглэлд илүүтэй анхаарсан, тэдэнд илүү боломжийг нээж өгсөн гэж ойлгож болно. Хөтөлбөр хооронд шилжин суралцах үед дотоодын их, дээд сургуулиас шилжин ирж буй тохиолдолд 70-аас дээш үнэлгээтэй хичээлийг дүйцүүлэх, дүйцүүлэхдээ зөвхөн ерөнхий суурь болон мэргэжлийн суурийн багц руу л буюу 45БЦ хүртэл хичээл дүйцүүлж болох тухай хязгаарлалт байгаа бол МУИС-ийн оюутнууд хөтөлбөр хооронд шилжихэд багц цагийн хязгаарлалт болон дүнгийн шаардлага байхгүй юм. Шилжих үед тавигдах шаардлагууд нь шилжилтийн журмаараа зохицуулагдана.
Байгаль-эх лицей ахлах сургуулийн математик, физик, хими зэрэг гүнзгийрүүлсэн ангид тухайн чиглэлийн хичээлийг МУИС-ийн зэргийн сургалтын хичээлийн агуулгаар зааж байгаа. Тухайлбал, химийн гүнзгийрүүлсэн сургалттай ангид МУИС-ийн химийн 3 багц цагийн агуулгаар хичээл заагдаж байгаа шүү дээ. Хуучин журам дээр энэ агуулгыг судалсан суралцагч МУИС-д тухайн чиглэлээрээ элсэн суралцах тохиолдолд дүйцүүлэх хичээлийн дүнгийн босгыг 85 ба түүнээс дээш байхаар зааж байсан бол шинэ журмаар энэхүү босго дүнг тавихгүй байхаар өөрчилсөн. Зэрэгцсэн буюу хос хөтөлбөрөөр сурах тохиолдол нэлээдгүй бий. МУИС-д хос хөтөлбөрөөр суралцаж буй тохиолдолд дүйцүүлэх боломжит хичээлүүдийг дүйцүүлэх буюу ямар нэгэн босго, шаардлага байхгүй. МУИС-ийн суралцагчийн нэгэнт судалсан хичээлийг дахин судлуулах нь зохимжгүй учраас ижлээр заагдсан хичээлийг дүйцүүлэх болно. Хосоор суралцах өөр нэг хэлбэр бол МУИС дотроо биш, сургууль дамнаж суралцах тохиолдол их бий. Энэ тохиолдолд манай сургуультай хичээл солилцох гэрээ байгуулсан өөр сургуульд үзсэн ерөнхий суурийн хичээлүүдийг бакалаврын түвшинд 15, ахисан түвшинд 6 хүртэлх багц цагийг дүйцүүлэхээр тусгасан.
“ МУИС-ийн Байгалийн ухааны салбарыг төгссөн төгсөгч багшийн хөтөлбөрөөр дахин суралцахаар элсэлтийн журмын дагуу элсэж орсон бол дүйцүүлж болох бүх хичээлийг ямар нэгэн хязгаарлалтгүй дүйцүүлж, элссэн хөтөлбөрийнхөө бусад хичээлүүд болох сурган, дидактикийн, сэтгэл судлалын зэрэг багшийн хөтөлбөрийн бусад хичээлүүдээ судлахаар үлдэнэ гэсэн үг. Хөтөлбөрийн төсөөтэй байдлаас хамаарч 1-2 жилийн хугацаанд, бидний ярьж заншсанаар хөрвөх сургалт буюу өөр хөтөлбөрийг дүүргэж төгсөлтийн дипломоо авах боломжтой боллоо.
Шинээр оруулсан зохицуулалтуудын талаар?
МУИС өөрийн төгсөгчдөд энэхүү журмаар нээж өгсөн томоохон боломж бол МУИС-ийн төгсөгч ижил түвшний хөтөлбөрт элсэлтийн холбогдох журмын дагуу элсэн суралцах тохиолдолд өмнөх хөтөлбөрийнх нь дүйцүүлж болох хичээлийн багц цагийн хэмжээнд хязгаарлалт тогтоохгүй байхаар болсон. Журамд заасан нийтлэг шаардлага буюу агуулга болон суралцахуйн үр дүн 80-аас багагүй хувийн давхцалтай байх, төгссөнөөс хойш 6 жилийн дотор элсэн орсон байх зэрэг шаардлагыг хангасан байх шаардлагатай. Жишээлбэл, МУИС-ийн Байгалийн ухааны салбарыг төгссөн төгсөгч багшийн хөтөлбөрөөр дахин суралцахаар элсэлтийн журмын дагуу элсэж орсон бол дүйцүүлж болох бүх хичээлийг ямар нэгэн хязгаарлалтгүй дүйцүүлж, элссэн хөтөлбөрийнхөө бусад хичээлүүд болох сурган, дидактикийн, сэтгэл судлалын зэрэг багшийн хөтөлбөрийн бусад хичээлүүдээ судлахаар үлдэнэ гэсэн үг. Хөтөлбөрийн төсөөтэй байдлаас хамаарч 1-2 жилийн хугацаанд, бидний ярьж заншсанаар хөрвөх сургалт буюу өөр хөтөлбөрийг дүүргэж төгсөлтийн дипломоо авах боломжтой боллоо. МУИС-ийн байгалийн ухааны хөтөлбөрийн төгсөгч ЕБС-д багшлахын тулд багшийн зэргийн диплом шаарддаг тул энэ журмын хүрээнд богино хугацаанд суралцан багшийн зэргийн диплом авах боломж нээгдэж байна. Энэ мэтчилэн зарим боломжийг нээсэн, МУИС-ийн төгсөгчдийг дэмжих үзэл баримтлалыг журамд тусгалаа.
Эргэн суралцах буюу МУИС-ийн захирлын тушаалаар чөлөөлөгдсөн ч элсэлтийн дүрэм, журмын дагуу чөлөөлөх тушаал гарснаас хойш 3 жилийн дотор дахин элсэж шинээр оюутан болсон тохиолдолд чөлөөлөгдөхөөс өмнө судалсан хичээлүүдийг дүйцүүлж болохоор зохицуулсан. Түүнчлэн өмнөх журмаар Кембрижийн олон улсын түвшний шалгалт өгсөн оюутны хичээлийг дүйцүүлэхдээ тодорхой болзлыг тавьж дүйцүүлж ирсэн. Энэ удаагийн журмаар зөвхөн Кембриж гэлтгүй, гадаадын нэр хүнд бүхий олон улсын шалгалтуудын төрлүүдийг нэмсэн. Хичээл дүйцүүлэлттэй холбоотой процессын ажлууд өмнөхтэй ижлээр үргэлжлэн явагдах болно. Багш нарын хувьд хичээл дүйцүүлэх үед хичээлийн агуулга, суралцахуйн үр дүнгийн 80-аас багагүй хувийн давхцалыг маш сайн баримтлах учиртай. Хичээл дүйцүүлэх маягт дээр дүйцүүлэх гэж буй тухайн хоёр хичээлийн агуулга, суралцахуйн үр дүнгийн мэдээллийг заавал тусгаж, төсөөтэй байдлыг тодорхойлсны үндсэн дээр түүнийг хүлээн зөвшөөрнө. Журамд тусгасан шинэ болон онцлог зохицуулалтуудын талаар товч мэдээллийг та бүхэнд өглөө. Та бүхэн журмаас дэлгэрүүлэн харах боломжтой.
Баярлалаа.
“МУИС-д хичээл дүйцүүлэх журам”-тай ЭНД дарж танилцана уу.
